เมื่อพูดถึง “แผ่นดินไหว” ในบริบทของประเทศไทย หลายคนอาจมองว่าเป็นภัยธรรมชาติที่พบไม่บ่อย แต่ในความเป็นจริง เราอยู่ในโซนที่มีแนวโน้มได้รับผลกระทบจากแรงสั่นสะเทือนได้ โดยเฉพาะพื้นที่ภาคเหนือและภาคตะวันตก เช่น เชียงราย แม่ฮ่องสอน ตาก และกาญจนบุรี ที่เคยเกิดแรงสั่นไหวระดับ 4–6 ริกเตอร์มาแล้ว
ในเมื่อแผ่นดินไหวเป็นสิ่งที่ควบคุมไม่ได้ สิ่งที่เราทำได้คือ ออกแบบและเลือกใช้ “โครงสร้าง” ที่พร้อมรับมือกับมันได้อย่างปลอดภัย โดยเฉพาะคำถามยอดฮิตที่ว่า…
“ระหว่างโครงสร้างเหล็ก กับโครงสร้างคอนกรีต อะไรทนแรงแผ่นดินไหวได้ดีกว่ากัน?”
บทความนี้จะพาคุณไปเปรียบเทียบข้อดี-ข้อเสียของทั้งสองระบบอย่างละเอียด โดยเฉพาะในมุมของการ รองรับแรงสั่นสะเทือน ที่เกิดจากแผ่นดินไหว พร้อมแนวทางการเลือกใช้อย่างเหมาะสมกับสภาพพื้นที่และประเภทอาคาร
เข้าใจแรงแผ่นดินไหวก่อนตัดสินใจ
เวลาเกิดแผ่นดินไหว พื้นดินจะสั่นสะเทือนในแนวราบ (horizontal) และแนวดิ่ง (vertical) พร้อมกัน
แรงนี้จะถูกถ่ายขึ้นสู่โครงสร้างอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิด “แรงเฉื่อย” และ “แรงกระแทกซ้ำๆ” กับเสา คาน และจุดเชื่อมต่างๆ
ลักษณะของแรงแผ่นดินไหว:
- เกิดแบบฉับพลัน
- สร้างแรงกระชาก (dynamic load) ที่รุนแรง
- เปลี่ยนทิศทางและจังหวะตลอดเวลา
- ทำให้วัสดุแข็งเปราะแตกร้าวได้ง่าย
นั่นหมายความว่า โครงสร้างที่ “ยืดหยุ่น” และ “ดูดซับแรงได้ดี” จะทนต่อแผ่นดินไหวได้มากกว่าโครงสร้างที่แข็งทื่อ
โครงสร้างเหล็ก vs คอนกรีต: เปรียบเทียบในบริบท “แผ่นดินไหว”
🔩 1. โครงสร้างเหล็ก (Steel Structure)
โครงสร้างเหล็กได้รับความนิยมในอาคารสูง โรงงาน และโครงการเชิงพาณิชย์ เนื่องจาก:
✅ ข้อดี
- น้ำหนักเบากว่า: ทำให้แรงเฉื่อยจากแผ่นดินไหวที่ส่งขึ้นอาคารน้อยลง
- ยืดหยุ่นสูง: โครงสร้างเหล็กสามารถ “ยืดตัว” รับแรงแล้วคืนรูปได้โดยไม่หักทันที
- รับแรงดึงได้ดีมาก: ช่วยให้โครงสร้างไม่พังทลายแม้เกิดแรงกระชาก
- ประกอบล่วงหน้าในโรงงานได้: ลดความคลาดเคลื่อนจากหน้างาน
❌ ข้อจำกัด
- ไวไฟ หากไม่เคลือบกันไฟ
- ต้องออกแบบจุดเชื่อมต่ออย่างพิถีพิถัน เพราะหากเชื่อมไม่ดี อาจเป็นจุดอ่อนของโครงสร้าง
- ต้องมีการป้องกันสนิมตลอดอายุการใช้งาน
🏗️ 2. โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก (Reinforced Concrete Structure)
คอนกรีตเป็นวัสดุหลักที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในไทย โดยเฉพาะบ้านพักอาศัย อาคารสำนักงานทั่วไป และอาคารราชการ
✅ ข้อดี
- แข็งแรงต่อแรงอัด: ทนทานต่อแรงกดจากน้ำหนักอาคารได้ดีมาก
- ทนไฟดีกว่าเหล็ก
- ดูแลรักษาน้อยกว่า และราคาวัสดุโดยรวมมักต่ำกว่าโครงสร้างเหล็ก
- หาช่างง่าย: มีช่างก่อสร้างระบบนี้จำนวนมากในไทย
❌ ข้อจำกัด
- น้ำหนักมาก: เมื่อเกิดแผ่นดินไหว ยิ่งหนัก ยิ่งมีแรงเฉื่อย
- เปราะกว่าเหล็ก: หากรับแรงดึงหรือกระแทกแบบฉับพลันมาก อาจแตกร้าวหรือพังได้ง่าย
- ยากต่อการดัดแปลงหลังสร้างเสร็จ
ตารางเปรียบเทียบแบบชัดเจน
| หัวข้อ | โครงสร้างเหล็ก | โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก |
|---|---|---|
| น้ำหนักวัสดุ | เบา | หนัก |
| ความยืดหยุ่น | สูงมาก | ปานกลาง |
| การรับแรงแผ่นดินไหว | ดีมาก (รับแรงกระแทกได้ดี) | ดี (แต่เสี่ยงแตกร้าว) |
| การทนไฟ | ต่ำ (ต้องเคลือบกันไฟ) | สูงโดยธรรมชาติ |
| ราคาก่อสร้างโดยรวม | ปานกลางถึงสูง | ปานกลางถึงต่ำ |
| เวลาก่อสร้าง | สั้น | นานกว่า |
| การดูแลรักษา | ต้องป้องกันสนิม | ดูแลง่าย |
| เหมาะกับอาคารประเภทใด | อาคารสูง โรงงาน สะพาน | บ้านพัก อาคารทั่วไป |
แล้วแบบไหนดีกว่า? คำตอบคือ “ขึ้นอยู่กับปัจจัยเหล่านี้”
1. ประเภทอาคาร
- อาคารสูงมาก: แนะนำโครงสร้างเหล็ก เพราะน้ำหนักน้อย รับแรงลมและแผ่นดินไหวได้ดี
- บ้านพักทั่วไป: โครงสร้างคอนกรีตก็เพียงพอ หากออกแบบให้เหมาะสม
2. พื้นที่ตั้ง
- พื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว (เช่น เชียงราย แม่ฮ่องสอน): ควรเลือกโครงสร้างที่ยืดหยุ่น เช่น โครงเหล็ก หรือคอนกรีตที่มีระบบต้านทานแผ่นดินไหว
- พื้นที่ไม่เสี่ยง: สามารถใช้ระบบคอนกรีตปกติได้โดยเน้นฐานรากมั่นคง
3. งบประมาณ
- โครงเหล็กมักมีราคาต่อ ตร.ม. สูงกว่า แต่สร้างเสร็จเร็ว
- คอนกรีตอาจใช้งบน้อยกว่า แต่ต้องวางแผนโครงสร้างและการเสริมเหล็กให้ดี
4. การดัดแปลงในอนาคต
- หากคาดว่าจะมีการขยายอาคาร โครงสร้างเหล็กเหมาะกว่าเพราะปรับเปลี่ยนง่าย
เทคโนโลยีเสริม: ทำให้คอนกรีต “ต้านแผ่นดินไหว” ได้ดีขึ้น
แม้โครงสร้างเหล็กจะดูได้เปรียบในการรับแรงสั่นสะเทือน แต่คอนกรีตก็สามารถปรับให้แข็งแรงขึ้นได้ผ่านเทคนิคต่างๆ เช่น
- ใช้ Shear Wall เพื่อรับแรงในแนวขวาง
- เสริมเหล็กพิเศษในแนวเฉียง (Diagonal Bracing)
- ใช้ฐานรากแบบ Base Isolation หรือแผ่นยางรองแรง
- เลือกใช้ คอนกรีตผสมเส้นใย (Fiber Reinforced Concrete) เพิ่มความยืดหยุ่น
ตัวอย่างในโลกจริง
- สนามบินนาริตะ ประเทศญี่ปุ่น ใช้โครงสร้างเหล็กทั้งระบบ เพื่อรับมือกับแรงสั่นสะเทือนสูงสุดระดับ 7
- โรงพยาบาลบางแห่งในเชียงราย ใช้ระบบคอนกรีตเสริม Shear Wall และ Base Isolator เพื่อให้อาคารใช้งานต่อได้แม้แผ่นดินไหว
- บ้านจัดสรรในโครงการใหม่ๆ เริ่มใช้คานเหล็กร่วมกับคอนกรีตเพื่อความยืดหยุ่นมากขึ้น
สรุป: โครงสร้างที่ดีที่สุดไม่ใช่ “เหล็ก” หรือ “คอนกรีต” แต่คือ “แบบที่ออกแบบให้เหมาะกับความเสี่ยง”
การเลือกโครงสร้างเพื่อรับมือกับแผ่นดินไหว ไม่มีคำตอบตายตัว
โครงเหล็กอาจดูยืดหยุ่นกว่า แต่ถ้าออกแบบไม่ดี จุดเชื่อมไม่แน่นหนา ก็พังได้
โครงคอนกรีตอาจดูแข็งแรงกว่า แต่ถ้าไม่มีการเสริมแรงหรือใช้วัสดุไม่เหมาะสม ก็ไม่ต่างจากอาคารทรุดตัว
ดังนั้น “ออกแบบที่ดี” และ “เลือกวัสดุให้เหมาะกับสภาพพื้นที่” คือกุญแจสำคัญของอาคารที่ทนแผ่นดินไหวได้จริง
📌 สนใจออกแบบอาคารตามกฎหมายระยะร่น? ติดต่อเราวันนี้เพื่อรับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ! 🚀
สนใจสอบถามบริการสร้างโรงงาน สร้างโกดังเพิ่มเติม ติดต่อ Steelframebuilt ได้เลย!
#Steelframebuilt #สร้างโรงงาน #สร้างโกดัง #โรงงาน #โกดัง #รับสร้างโรงงาน #รับสร้างโกดัง #บริษัทรับสร้างโรงงาน
ช่องทางการติดต่อ
- โทร:
สำนักงาน : 0-2744-7354
ฝ่ายขาย : 083-782-6541
ฝ่ายจัดซื้อ : 081-321-7763 - เว็บไซต์: https://steelframebuilt.com/
- อีเมล: info@steelframebuilt.com
- Line: @steelframe
